حرفه‌ی پرستاری از جمله مشاغلی است که پرستار هم از لحاظ روحی و هم از لحاظ جسمی تحت فشار است. در خصوص مشکلات جسمانی به موارد متعددی می‌توان اشاره کرد که شایع‌ترین آن‌ها مشکلات عضلانی اسکلتی می‌باشد. البته از عوارض بی‌خوابی نیز نمی‌توان گذشت به این دلیل که بی‌خوابی می‌تواند در دراز مدت عوارض مخربی بر سلامت پرستاران داشته باشد. عدم تغذیه صحیح نیز بر عوارض جسمانی این حرفه افزوده است به این صورت که رعایت نکردن تغذیه اصولی در زمان شیفت‌ها مخصوصا شیفت شب هم در کوتاه مدت و هم در دراز مدت نتایج مخرب خود را خواهد گذاشت.
سلامت پرستاران مقوله ایست که نیاز به توجه ویژه ای دارد به این دلیل که پرستار بودن و حرفه‌ی پرستاری شغل سخت و پراسترسی است و در صورتی که به سلامت روحی و جسمی توجهی نشود،عوارض این حرفه در سنین پایین خود را نشان خواهد داد. به این منظور در این مقاله تلاش می‌کنیم تا یکسری نکات مهم و اساسی را در خصوص رعایت سلامت روحی و جسمی پرستاران بیان نماییم.
منظور از سلامت روحی و جسمی چیست؟
حرفه‌ی پرستاری از جمله مشاغلی است که پرستار هم از لحاظ روحی و هم از لحاظ جسمی تحت فشار است. در خصوص مشکلات جسمانی به موارد متعددی می‌توان اشاره کرد که شایع‌ترین آن‌ها مشکلات عضلانی اسکلتی می‌باشد. البته از عوارض بی‌خوابی نیز نمی‌توان گذشت به این دلیل که بی‌خوابی می‌تواند در دراز مدت عوارض مخربی بر سلامت پرستاران داشته باشد. عدم تغذیه صحیح نیز بر عوارض جسمانی این حرفه افزوده است به این صورت که رعایت نکردن تغذیه اصولی در زمان شیفت‌ها مخصوصا شیفت شب هم در کوتاه مدت و هم در دراز مدت نتایج مخرب خود را خواهد گذاشت. البته این موارد به این منظور بیان گردید که از عواقب توجه نکردن به سلامتی خودمان مطلع باشیم و در ادامه راهکارهای کاربری در این خصوص بیان خواهیم نمود. در حیطه سلامت روحی پرستاران نیز شرایط به همین گونه است و اتفاقات مختلف از جمله فوت بیمارانی که ممکن است چنیدین هفته با آن‌ها در ارتباط بوده‌ایم،می‌تواند نتایج مخربی در شرایط روحی ما داشته باشد.
در خصوص سلامت پرستاران از جنبه روحی چه اقداماتی باید انجام داد؟
یک پرستار به میزان زیادی با بیماران در ارتباط است و شاید در بین اعضای تیم درمانی فردی که بیشتری ارتباط را با بیماران دارد پرستار باشد. به همین دلیل پرستار بیشتر در جریان مشکلات و دغدغه‌های بیمار قرار دارد که خود این امر منجر به ارتباط قوی بین پرستار و بیمار خواهد گردید. در ضمن تعدادی از بیماران نیز هستند که به مدت چندین هفته در بیمارستان بستری هستند که این شرایط را تشدید می کنند. در این صورت اگر بیماری دچار عارضه جدی و حتی مرگ شود،تاثیر بسیار بدی در شرایط روحی پرستار خواهد گذاشت. گاهی مواقع نیز بیماران شرایط خاصی دارند به عنوان مثال اگر چنین اتفاقاتی برای اطفال رخ دهد،شرایط بسیار ناراحت‌کننده‌تر خواهد گشت. خب در این مواقع مقاومت کردن بسیار مخرب خواهد بود.
یعنی اگر در این شرایط قرار گرفتیم و احساس کردیم که قادر به کنترل کردن خودمان نیستیم بدترین کار این است که در مقابل گریه خود مقاومت نشان دهیم. در این مواقع عزاداری و گریه کردن به میزان زیادی از ناراحتی موجود خواهد کاست. پس این را همیشه در نظر داشته باشیم که گریه کردن و عزاداری کردن اصلا خجالت آور نیست بلکه امری است که به سلامت روحی ما کمک شایانی می‌کند. البته این را در نظر داشته باشیم که گریه کردن نباید شرایط و اوضاع را بدتر کند به عنوان مثال اگر به دلیل اطلاع از عارضه ای که خود بیمار در جریان آن نیست ناراحتی خود را با گریه ابراز نماییم نتیجه کار قابل پیشبینی خواهد بود!!
در مورد سلامت پرستاران از نظر جسمی چه کارهایی را باید انجام داد؟
در خصوص سلامت جسمانی پرستاران سه موضوع مهم را بررسی نمودیم
۱)بیماری‌های عضلانی اسکلتی
۲)بیماری‌های مربوط به خواب ناکافی و بی‌کیفیت و تغذیه نادرست
۱)بیماری های عضلانی اسکلتی
در خصوص مورد اول مهم‌ترین عامل پیشگیری کننده ورزش صحیح و منظم است.
ورزش کردن به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات موثر در جهت کاهش تمامی عوارض ناشی از کار مطرح است. ورزش نه تنها در سلامت جسمانی کمک کننده است بلکه به دلیل افزایش ترشح سروتونین در مغز باعث افزاش نشاط و به دنبال آن سلامت روحی پرستاران خواهد گردید. اما حتما توجه داشته باشید که ورزش‌‌کردن باید دو ویژگی مهم را داشته باشد.
۱)انجام صحیح حرکات ورزشی
۲)منظم و پیوسته بودن ورزش
۱)در خصوص مورد اول توجه به این مورد ضروری است که ورزش نکردن به مراتب از ورزش غیر اصولی و نادرست بهتر است.
به این خاطر که ورزش نادرست نتایجی مخربی را روی قسمت‌های مختلف بدن از جمله مفاصل خواهد گذاشت. پس در ابتدا پیشنهاد می‌کنیم از منابع مختلف روش اصولی حرکات نرمشی را آموزش ببینید و سپس اقدام به ورزش نمایید. به این منظور شما می‌توانید از سایت‌ها،مجله‌ها،کتاب‌ها،روزنامه‌ها و… استفاده نمایید. قبل از هر چیز پیشنهاد می‌کنیم یک جست‌وجو در انترنت داشته باشید.
۲)عده‌ای از افراد هستند که خیلی سریع تصمیم به ورزش می‌نمایند
و در این زمینه نیز بسیار مصمم به نظر میرسند ولی بعد از گذشتن یک هفته انگیزه خود را از دست می‌دهند به نحوی که دیگر تمایل به ورزش ندارند. این مدل ورزش کردن هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت به این خاطر که ورزش زمانی تاثیر گذار خواهد بود که برای مدت زمان زیاد و همچنین به صورت منظم و پیوسته انجام شود. پس اصل دوم پیوسته بودن ورزش است.
۲)عوارض مربوط به خواب ناکافی و بی‌کیفیت و همچنین تغذیه نادرست
خواب کافی یکی از مسائل مهم در سلامت می‌باشد. پرستار در روزهایی که در شیفت باشد مخصوصا شیفت شب خوابیدن به میزان کافی امری تقریبا غیر ممکن است.
به این دلیل که همیشه امکان رخ دادن موارد اورژانسی وجود دارد که نیاز به حضور پرستار خواهد بود.ولی این کمبود خواب را می‌تواند با افزایش کیفیت خوابیدن جبران نمود و از عوارض کمبود خواب بکاهیم. در جهت افزایش کیفیت خوابیدن به منظور حفظ سلامت پرستاران اقدامات زیادی است که می‌توان انجام داد که در این قسمت به کاربردی‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم نمود.
۱)عدم خوردن غذای چرب و سنگین قبل از خواب
۲)در صورت شیفت شب،شام خیلی زود خورده شود به عنوان مثال ساعت۶
۳)عدم استفاده از تلفن همراه قبل از خوابیدن
۴)سه دقیقه نفس عمیق کشیدن و توجه به فرایند تنفس در زمان انجام این کار این عمل منجر به آمادگی روانی قبل از خواب می‌گردد.
در پایان
در صورت عمل نمودن به این نکات که به ظاهر ساده به نظر میرسند قادر خواهیم بود تا به میزان زیادی از عوارض و ناراحتی های این حرفه ی مقدس بکاهیم.