آزمایشات ضروری برای گروه های سنی مختلف

دوران نوزادی از بدو تولد تا پایان یک ماهگی و دوران شیرخوارگی از پایان یک ماهگی تا ۲۴ ماهگی را شامل می شود.  آزمایش های ضروری در این دوران برای بررسی گروهی از بیماریهای متابولیک در نوزادان(اختلالات سوخت ساز مادرزادی) اختلالات هورمونی و بیماریهای خونی بکار می رود که در صورت تشخیص به موقع می توان از بروز آنها جلوگیری یا در برخی موارد ازشدت آنها کاست.مهم ترین این بیماریها و آزمایش های ضروری مربوط به آنها عبارتند از:

• کم کاری مادرزادی تیروئید(هیپوتیروئیدی مادرزادی) : حدأقل باید آزمایش TSH انجام شود،اما برخی معتقدند که بهتر است مجموعه آزمایش های TSH،T3،T4 همزمان انجام پذیرد.
• فنیل کتویوری : با تعیین فنیل آلانین سرم و ادرار.
• گالاکتوزومی و فروکتوزومی : با بررسی قندهای احیاکننده در ادرار.
• بیماری شربت افرا : با جستجوی اسیدهای آمینه خاص در ادرار.
• بیماری فاویسم(حساسیت به باقلا،نفتالین و ترکیبات مشابه و داروها) : با اندازه گیری آنزیم مربوطه در خون نوزاد.
• رشد مادرزادی بیش از حد قشرغدد فوق کلیه.

اهمیت این بیماریها در این است که اگر به موقع تشخیص داده نشوند،باعث بروز عوارض شدیدی از جمله عقب ماندگی ذهنی،صدمات جبران ناپذیربه دیگر اعضای بدن و درشرایطی باعث مرگ می شود.خوشبختانه امروز با بهره گیری از تست های آزمایشگاهی که به تست های غربالگری نوزادان معروفند،تنها با گرفتن مقدار کمی خون از نوزاد می توان این تست ها را انجام داد.عموما این آزمایش ها در دومرحله انجام می شوند.مرحله اول در ۲۴ ساعت نخست پس از تولد و مرحله دوم معمولا دو هفته پس از تولد صورت می گیرد. در صورت مثبت شدن و تایید آنها با انجام آزمایش های تکمیلی دیگر،پزشک معالج با توصیه های غذایی و دارویی از بروز عوارض در نوزاد جلوگیری می کند.نکته حائز اهمیت در مورد این اختلالات این است که برخی از نوزادان علیرغم داشتن ظاهری کاملا طبیعی(در بدو تولد)ممکن است دچار این بیماریها باشند،لذا ضرورت دارد تا این آزمایش ها روی تمام نوزادان،حتی آنهایی که ظاهراً سالم به نظر می رسند،انجام شود.

بررسی های مفید برای برای کودکان ۶-۲ ساله :

1. کودک باید حدأقل سالی یک بار از نظر فشار خون ،قد،وزن،بینایی و شنوایی تحت بررسی قرار گیرد.
2. شمارش گلبولهای خونی (CBC) و اندازه گیری هموگلوبین برای تعیین کم خونی و ذخایر آهن و به خصوص دراستان مازندران به علت بیماریهای مختلف هموگلوبینی آزمایش خون از نظر اختلالات زنجیره های هموگلوبینی پیشنهاد می شود.
3. معاینه دندان ها در این سن توصیه می شود.

بررسی های مفید برای کودکان ۱۲- ۷ ساله :

1. در ۷ و ۹ و۱۲ سالگی اندازه گیری فشارخون،قد،وزن،بینایی و شنوایی توصیه می شود.
2. در صورتی که پزشک معالج کودک شما در بررسی های خود به مورد خاصی برخوردکند،برای او آزمایش های تکمیلی دیگری را درخواست خواهد کرد.
3. CBC و کامل ادرار و برروی دختر بچه ها هم کشت ادرار لازم است.

بررسی های مفید برای خانم های ۳۹-۲۰ ساله :

1. معاینه لگن باید سالی یکبارتوسط متخصص زنان و زایمان انجام شود.
2. پاپ اسمیر: انجام این تست پس از ازدواج حدأقل سالی یکبار توصیه می شود.
3. معاینه پستان ها از نظر توده توسط پزشک،حدأقل هر یکسال یکبار.
4. معاینه پوست : از نطر وجود ضایعات و خال های که احتمال سرطانی شدن دارندحدأقل هر ۳ سال یکبارتوصیه میشود.
5. قندخون ناشتا و چربی،هر سال یکبار.
6. CBCو کامل ادرار به صورت سالیانه.

بررسی های مفید برای خانم های ۴۹-۴۰ ساله :

1. اندازه گیری فشارخون حدأقل هرسال یکبار.
2. اندازه گیری قندخون، ناشتا ،چربی خون ، CBC ، کامل ادرار و کشت ادرار سالانه حدأقل یکبار
3. معاینه پستانها،پوست و انجام پاپ اسمیرحدأقل سالی یکبار.
4. ماموگرافی تخصصی باید هرسال یکبار انجام شود.

بررسی های مفیدبرای خانم های بالای ۵۰ سال:

1. اندازه گیری فشارخون هرسال یکبار.
2. اندازه گیری قندخون ناشتا ، چربی ها ، CBC ، کامل ادرار و کشت ادرار حدأقل هرسال یکبار.
3. بررسی هورمون TSH (مربوط به غده تیروئید)طبق نظر پزشک.
4. معاینه پوست،پستان ها،لگن،پاپ اسمیر و ماموگرافی هرسال یکبار.
5. بررسی مدفوع از نظر خون مخفی هرسال یکبار.
6. بررسی روده بزرگ (کولونوسکوپی) هر ۵ تا ۱۰ سال یکبارطبق نظر پزشک متخصص.
7. سیگموئیدسکوپی هر ۳ سال یکبار طبق نظرپزشک متخصص.
8. سنجش تراکم استخوان فقط یکبار طبق نظر پزشک متخصص.
9. بررسی وضعیت قلب با مراجعه به پزشک متخصص و انجام تست های مربوط به آنان

بررسی های مفیدبرای آقایان بالای ۳۹-۲۰ ساله :

1. اندازه گیری فشارخون هردو سال یکبار.
2. معاینه پوست هر۳ سال یکبار.
3. بررسی قندخون ناشتا ، چربی ها ،CBC و کامل ادرار حداقل هرسال یکبار.

بررسی های مفید برای آقایان بالای ۴۹-۴۰ ساله :

1. اندازه گیری فشارخون هرسال یکبار.
2. بررسی قندخون ناشتا،چربی ها، اوره و کراتینین خون هر سال یکبار همراه با CBC و کامل ادرار.
3. بررسی هورمون پروستات برای تشخیص زودرس سرطان پروستات هر سال یکبار.
4. معاینه پوست هرسال یکبار.

بررسی های مفیدبرای آقایان بالای ۵۰ ساله :

1. اندازه گیری فشارخون، قندخون ناشتا، چربی ها، CBC،کامل ادرار، آهن و ذخایر آن در بدن،ویتامین ب۱۲ و اسید فولیک    هرسال یکبار.
2. معاینه پروستات و یاسونوگرافی هرسال یکبار.
3. اندازه گیری هورمون FREE PSA-PSA و مقایسه آن با سال قبل هر سال یکبار.
4. معاینه پوست هرسال یکبار.
5. بررسی مدفوع ازنظر خون مخفی هرسال یکبار.
6. کولونوسکوپی(بررسی روده بزرگ) هر ۵ – ۱۰ سال یکبار طبق نظر پزشک متخصص.
7. سیگموئیدسکوپی هر ۳ سال یکبار طبق نظرپزشک متخصص.
8. بررسی وضعیت قلب و تست های مربوط به آن.

اندازه گیری ویتامین D درهرسنی پیشنهاد می شود.

آزمایشات هپاتیتی از جمله HBS Ag و HCV  در محیط های پرجمعیت و فقدان بهداشت  مناسب در هر سنی سالیانه پیشنهاد می شود.