یکی از بخش های اجتناب ناپذیر پرستاری شیفت شب و اختلالات متعددی است که به دنبال آن به وقوع خواهد پیوست. به طور متوسط افراد شب کار ۵ سال کمتر از همکاران خود که در روز کار می کنند عمر می نمایند و حدود ۴۰ درصد بیشتر از آن ها به بیماری های قلبی عروقی مبتلا می گردد. مطمعنا شیفت شب برای سلامت پرستاران مفید نخواهد بود اما می توان با رعایت یکسری نکات،عوارض شب کاری پرستاران را به حداقل رسانید. در این مقاله سعی می کنیم به دو موضوع بسیار مهم بپردازیم.

۱) اهمیت تغذیه مناسب

۲) مدیریت خواب

پرستاران شیفت شب چه نکاتی را در خصوص تغذیه خود باید رعایت نمایند؟

تغذیه در طول شیفت و همچنین قبل از آن اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا در طول شب بدن انسان برای دفع مواد زائد آماده میشود بنابراین غذا خوردن مخصوصا غذای مفصل و پرحجم در این زمان منجر به اختلال در فیزیولوژی بدن خواهد گردید.

تغذیه قبل از شیفت چگونه است؟

توصیه می شود که پرستاران قبل از شیفت وعده غذایی کاملی را مصرف نمایند. به عنوان مثال اگر شیفت عصر هستند وعده غذایی اصلی(نهار)را زودتر و قبل از شیفت مصرف نمایند و یا اگر شیفت شب هستند شام خود را زودتر مثلا ساعت ۶ میل نمایند. در این صورت می توان در زمان شیفت با مصرف میان وعده ها و سایر موادی که در قسمت بعد توضیح می دهیم،رژیم غذایی خود را مدیریت نماییم.

در زمان شیفت چه مواد مغذی باید استفاده نمود؟

مصرف یک غذای کامل در یک شیفت اصلا توصیه نمی گردد مخصوصا اگر شیفت شب هستید و همان طور که گفته شد بهتر است که قبل از شیفت صرف شود. اما می توان در زمان شیفت شب از مواد غذایی سبک و میان وعده های مختلف استفاده نمود. سیب،آجیل و … می تواند میان وعده های مناسبی باشد.

توصیه می شود که تا حد امکان خودتان میان وعده را تهیه نماید. زیرا فروشگاهها اغلب مواد غذایی سالمی را در اختیار شما قرار نخواهند داد و اکثرا مواد غذایی چرب و یا شیرین ارائه می کنند. بنابراین آماده نمودن میان وعده های مناسب منطقی تر به نظر می رسد. برای سهولت و همچنین احتمال آسیب،به نوع مواد غذایی خود توجه نمایید به عنوان مثال سیب یک میان وعده بسیار مناسب به حساب می آید مخصوصا اگر کیف شما جای خالی برای حمل میان وعده ندارد!

نکته مهم در کاهش عوارض شب کاری پرستاران

از مصرف مواد غذایی شیرین تا حد امکان بپرهیزید. این مواد غذایی به صورت کوتاه مدت گرسنگی را برطرف می کنند و موجب افزایش انرژی می گردند. اما بعد از مدت زمان کوتاهی تاثیر خود را از دست می دهند و دوباره احساس گرسنگی خواهید نمود. همان طور که در نمودار زیر مشاهده می نماید تعدادی از مواد غذایی قند خون را سریعا بالا میبرند و به همان سرعت نیز منجر به افت قند خون خواهند شد اما در مقابل موادی مانند موز و سیب و … تا مدت بیشتری،قند خون را در حالت ایده آل نگاه می دارند.

همواره آب بنوشید

آب می تواند تاثیر بسیار زیادی در سلامت شما داشته باشد. همواره سعی کنید تا آب بدنتان را حفظ نمایید و با این کار در طول شیفت کمتر احساس خستگی خواهید نمود. همان طور که می دانید خستگی و کم خوابی و کار زیادی میتواند در شادابی پوست تاثیر منفی گذارد اما می توان با مصرف آب زیاد از این اتفاق جلوگیری نمود. بنابراین سعی کنید تا از این پس همیشه در کنار خود یک بطری آب به همراه داشته باشید و این کار تاثیر بسیار زیادی در کاهش عوارض شب کاری پرستاران ایفا خواهد نمود.

هرگز در نوشیدن قهوه زیاد روی نکنید

یکی از روش های متداول برای جلوگیری از خوابیدن در طول روز خوردن مواد کافئین دار می باشد. در واقع مصرف بیش از حد کافئین،به عنوان یک مسکن برای عوارض شب کاری پرستاران عمل می نماید مصرف این مواد می تواند به حفظ هوشیاری کمک کند اما نباید بیش از حد استفاده شود در واقع توصیه می شود که مصرف قهوه از ۲ تا ۳ فنجان کوچک فراتر نرود. در ضمن با توجه به اینکه کافئین چندین ساعت در خون میماند بنابراین توصیه میشود که ۴ ساعت قبل از خواب از مواد کافئین دار استفاده نشود زیرا منجر به اختلال در خواب خواهد گشت.

پرستاران شب کار چه نکاتی را در خصوص خواب،رعایت نمایند؟

پرستاران شیفت شب و یا شیفت روز باید در هر حالتی ۶ تا ۸ ساعت  بخوابند. اما کیفیت خواب شب از خواب در روز بیشتر است زیرا بدن با ترشح هورمون ملاتونین برای خوابیدن آماده می شود در ضمن عوامل محیطی تاثیر کمتری بر خواب خواهد گذاشت. بنابراین پرستاران شیفت شب در زمان خوابیدن بهتر است تلاش کنند تا چنین شرایطی را ایجاد نمایند. به عنوان مثال در زمان خوابیدن در روز،با استفاده از پرده فضای اتاق را تاریک نمایند و همچنین از اثر سو عوامل محیطی در خواب خود جلوگیری نمایند.

به صورت کلی شیفت شب برای پرستاران امری اجتناب ناپذیر است و تقریبا همه آن را تجربه می کنند. اما با توجه به عوارض گفته شده می توان این گونه بیان نمود که شیفت های کاری شب پی در پی در سلامت پرستاران تاثیر سو می گذارد بنابراین توصیه می شود که با استفاده از این نکات عوارض شب کاری پرستاران را کاهش دهیم. اما در نهایت داشتن اعتدال در شیفت های شب امری مهم و ضروری می باشد و توصیه میشود تا با استفاده از مرخصی و یا به روش های دیگر از شیفت های شب متعدد خودداری شود.