طبقه بندی فارماکولوژیک: بوتیروفنون

طبقه بندی درمانی: ضد سایکوز

طبقه بندی مصرف در حاملگی: C

اشکال دارویی:

S.Tab:0.5-2.5 mg  

INJ: 5mg/ml(AS Lactate) 

INJ:50 mg/ml(AS Decanoate) 

Oral solu: 2mg/ml(AS Lactate) 

فارماکوکینیک ،دینانمیک و مکانیسم اثر

این دارو باعث بلوک پس سیناپسیرسپتورهای دوپامین در CNS می شود. این دارو ، اثرات اکستراپیرامیدال بالایی دارد . این دارو به راحتی از GI جذب می شود و متابولیسم کبدی دارد .

نیمه عمر فرم تزریقی (لاکتات) 21 ساعت و نیمه عمر فرم تزریقی به صورت دکانوات حدود 3 هفته است

این دارو عمدتا" از طریق ادرار و کمتر از راه مدفوع دفع می شود.

اندیکاسیون ها, راه مصرف و دوزاژ

نکته: دوز دارو برای هر شخص ، بسته به علایم متفاوت است.

سایکوز

بالغین: در شروع ./5 -2 mg  خوراکی ،3-2 بار روزانه ، یا 2-5 mg  هر 8-4 ساعت.

حداکثر دوزاژ خوراکی ، 100 mg روزانه است.

نکته: دوزهای بالاتر از 100 mg باید برای درمان بیماران شدیدا" مقاوم مورد استفاده قرار گیرند.

اطفال بین 12-3 سال با وزن 15-40 kg :دوز معمول شروع 0/5 mg خوراکی منقسم به 2 یا 3 دوز روزانه است .دوز بعدی ممکن است با فواصل 7-5 روز به میزان 0/5 mg روزانه افزایش یابد . دوز نگهدارنده

0/05-0/15mg/kg روزانه منقسم به 2 یا 3 دوز خواهد بود.

سندرم ژیل دلاتوره و تیک

بالغین:0/5-5 mg  خوراکی روزانه ،3-2 بار ، اگر لازم باشد می توان دوز را بالا برد .

اطفال: 12-3 سال  0/05-0/075 mg/kg  روزانه،در 3-2 دوز منقسم

دلیریوم

بالغین: 1-2 mg وریدی هر 2 تا 4 ساعت

بیماران سایکوتیک که نیاز به درمان طولانی مدت دارند.

بالغین : 100 mg عضلانی هر 4 هفته

نکته: آزمایشات بالینی مبنی بر محدودیت های مصرف 450mg  به بالاتر ماهانه دردسترس نیست.

کنتراندیکاسیون ها و موارد احتیاط

حساسیت مفرط/دیس کرازهای خونی/ دپرسیون مغز استخوان/ کوما/ دپرسیون CNS/ ضایعات مغزی/ کلاپس عروقی

احتیاط:اطفال/ پارکینسون/ فئوکروموسیتوم/ صرع/ ترومابه سر/ بیماری ریوی/ بیماری قلبی/ BPH/ اختلالات کبدی یا کلیوی/ پرفیری حاد/ افراد مسن

تداخلات

مصرف همزمان لیتیوم ،می تواند سندرم آنسفالوپاتیک حاد بدهد.

مصرف همزمان فنوباربیتال، سایمتیدین، اثر درمانی این دارو را کم می کند.

مصرف همزمان داروهای آنتی کولینرژیک ،این اثر دارو را تشدید می کند.

این دارو می تواند ، غلظت سرمی CAs را بالا ببرد.

متیل دوپا می تواند اثر ضد سایکوز این دارو را تقویت بنماید.

کینیدین ، می تواند سطح پلاسمایی این دارو را افزایش بدهد.

عوارض جانبی و ناخواسته:

CNS: علایم آکستراپیرامیدال/ خواب آلودگی/ سندرم نورولپتیک بدخیم/ سردرد/ سرگیجه/ تشنج

CV: آسیستول/ دیس ریتمی/ تغییرات EKG

GI: یبوست/ اسهال/ تهوع / استفراغ/ خشکی دهان

Hema: آنمی/ لکوپنی/ ترومبوسیتوپنی

EENT : وزوز گوش/ تاری دید/ افزایش IOP

Orther: درماتیت تماسی/ احتباس ادرار/ حساسیت به نور

مصرف در شیردهی:

توصیه نمی شود.

اقدامات پرستاری:

1. بیمار را از نظر خوردن دارو چک کنید.
2. میزانI&O را چک نموده و در صورتی که برون اداری کاهش یافت مثانه را از نظر احتباس ادراری بررسی کنید.
3. ماهانه بیلی روبین،CBC,LFT را کنترل نمایید.
4. قبل و طی درمان طولانی مدت تجزیۀ کامل ادراری را انجام دهید.
5. عاطفه،میزان آگاهی، سطح هوشیاری، رفلکس ها، گام برداشتن، هماهنگی در حرکات و اختلالات در الگوی خواب را بررسی کنید.
6. BP را در وضعیت نشسته و خوابیده چک کنید. طی درمان اولیه نبض و تنفس را هرساعت کنترل نمایید .قبل از شروع درمانBP را کنترل و در صورتی که به میزان30mmHg افت نماید ، به پزشک اطلاع دهید.
7. گیجی،خش ،طبش قلب و تاکی کاردی را به هنگام برخاستن مدنظر قرار دهید.
8. به EPS که شامل موارد زیر است توجه نمایید.آکاتزی(ناتوانی در بی حرکت نشستن و حرکات بدون هدف )تاردیودیس کینزی(حرکات عجیب و غریب در فک ،دهان ،زبان و انتهاها)سودوپارکینسونیسم(سفتی عضلانی،لرزش،حرکات دورانی و کشیدن پاها روی زمین به هنگام حرکت)
9. روزانه تورگور پوستی را چک کنید.
10. بیمار را از نظر سندرم بدخیم نورولپتیک بررسی نمایید .در صورت بروز هیپرترمی،سفتی عضلانی،تغییر در سطح ذهنی، افزایش میزان CPK ،حملات تشنجی ،هیپرتانسیون، تاکی کاردی به پزشک اطلاع دهید.
11. روزانه بیمار را از نظر یبوست و احتباس ادراری بررسی کنید در صورت بروز این موارد، میزان مایعات و غذاهای حجیم را افزایش دهید.

تجویز

1. در افراد سالمند دوزاژ دارو باید کاهش یابد.
2. در صورت پیدایش EPS از داروهای ضد پارکینسون استفاده شود.

راه داخل عضلانی:

تزریق عضلانی باید به صورت عمیق داخل عضله ای بزرگ انجام گیرد . از سر سوزن 21 استفاده شود.

بیشتر از 3ml در یک محل تزریق نشود .تا نیم ساعت بعد از تزریق ، بیمار در وضعیت به پشت خوابیده قرار گیرد.

راه خوراکی

برای استفاده از مایعات خوراکی باید از قطره چکان مندرج استفاده شود .دارو را با چای یا قهوه مخلوط نکنید.

راه داخل وریدی

1. داروی رقیق نشده را در حملات سایکوتیک به کار برده و با سرعت 5mg در دقیقه تزریق نمایید.
2. می توان دارو را 30-50ml دکستروز واتر پنج در صد رقیق نموده و در عرض نیم ساعت انفوزیون کرد.

توصیه ها:

1. به منظور کاهش تحریکات حسی لازم است نور و سرو صدای زیاد کاهش یابد.
2. تا زمانی که شخص خودش را با دارو تطبیق نداده است به هنگام حرکت به بیمار کمک کنید . از آنجایی که غش شایع است از انجام ورزشهای سخت خودداری ورزید .بیمار نیاید به مدت طولانی بی حرکت بایستد.
3. میزان مایعات و غذاهای فیبردار را افزایش دهید.تا از پیدایش یبوست پیشگیری به عمل آید.
4. برای برطرقف شدن شدن خشکی دهان از آب نبات ،آدامس های بدون شکر یا نوشیدن مکرر جرعه های استفاده کنید.
5. دارو را در ظروف در بسته و مقاوم به نور نگاه دارید.

آموزش به بیمار و خانواده

1. از آنجا که ممکن است هیپوتانسیون وضعیتی رخ دهد ،تغییر وضعیت به آهستگی انجام شود.
2. از انجام فعالیتهای خطر ناک تا زمانی که با دارو تطابق نیافته اید ، پرهیز کنید.
3. تا 30 دقیقه بعد از تزریق عضلانی به حالت خوابیده قرار گیرید.
4. از گرفتن حمام داغ اجتناب ورزید زیرا احتمال بروز هیپوتانسیون وضعیتی وجود دارد.
5. از قطع ناگهانی دارو اجتناب کنید. زیرا احتمال بروز EPS وجود دارد .قطع دارو باید به تدریج انجام شود.
6. از فراورده های OTC( ضد سرفه،تب یونجه و سرماخوردگی )استفاده نکنید مگر لانکه توسط پزشک تجویز شده باشد.زیرااحتمال بروز تداخلات دارویی جدی مطرح می گردد. از الکل و دیگر مضعف های CNS همزمان با دارو استفاده نکنید زیرا خواب آلودگی پدید می آید.
7. به منظور پیشگیری از حساسیت به نور آفتاب از ضدآفتاب استفاده کنید تا سوختگی ایجاد نشود.
8. به طور دقیق بهداشت دهان را رعایت نمایید زیرا احتمال کاندیدیازیس وجود دارد.
9. هر یک از موارد زیر را گزارش دهید :اختلال در بینایی، یرقان، لرزش، پیچش عضلانی
10. از توقف در هوای گرم اجتناب ورزید احتمال گرمازدگی وجود دارد .اقدامات لازم جهت فراهم آوردن محیطی خنک را رعایت کنید.

شرایط نگهداری

در جای خشک و خنک نگهداری شود.