رابطه پزشک و پرستار  ازجمله مسائلی است که در شرایط کنونی نیاز به توجه و دقت ویژه‌ای دارد. این دو قشر عزیز و پرکار جامعه حرفه‌ی حساسی و پرتنشی را بر عهده‌دارند. بنابراین نیاز به یک تعامل مناسب بین پرستاران و پزشکان عزیز لازم و ضروری می‌باشد تا بتوانند مشکلات و مسائل سختی را که روزانه با آن روبرو هستند را حل نمایند.

رابطه پزشک و پرستار در بالین بیمار

رابطه بین پزشک و پرستار به‌خودی‌خود مهم و اساسی است ولی زمانی که این مکالمه‌ها و صحبت‌ها بر بالین بیماران صورت می‌گیرد اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. اگر یک رابطه همراه با تعامل بین پزشک و پرستار حاکم باشد مطمئناً بیمار نیز حس بسیار  بهتری خواهد داشت نسبت به اینکه پزشک و پرستار بر بالین او مدام در مورد فعالیت‌های انجام‌شده و نشده،با یکدیگر به بحث‌وجدل بپردازند. بنابراین بسیار منطقی خواهد بود اگر در زمان گفت‌وگو توجه ویژه‌ای به نحوه‌ی صحبت کردن و گفت‌وگوها بشود. البته منظور ما اصلاً این نیست که به تظاهر بپردازیم بلکه منظور این است که در کنار تعاملی که در کل ساعات کاری صورت گرفته است در حضور بیماران دقت ما چندین برابر باشد. اگر بیماران احساس کنند که کل تیم درمانی رابطه خوب و مناسبی با یکدیگر دارند مسلماً نسبت به ادامه درمان و انجام دادن دستورات پزشکان و پرستاران میل و رغبت بیشتری خواهد داشت ولی چنانچه نظرات متضادی را نسبت به این دو قشر بشنود نسبت به‌کل تیم درمانی بی‌اعتماد می‌شود و نسبت به ادامه درمان نیز دلسرد خواهد شد بنابراین رابطه پزشک و پرستار درروند درمان بیماران بسیار مهم و حائز اهمیت است.

سهم پزشک در رابطه پزشک و پرستار

زمانی که در بخش جراحی بودم یکی از بهترین اساتید بخش که هم ازنظر علم و دانش و هم ازنظر مهارت‌های ارتباطی جز اساتید نمونه بودند،برخورد بسیار حرفه‌ای را با یکی از پرستاران انجام دادند. زمانی که ما به همراه استاد وارد بخش جراحی زنان شدیم یکی از بیماران سریع به سمت استاد آمد و انتقاد تندی را صورت داد و از روند درمان و رسیدگی پرستاران شکایت کرد.

پزشک در ابتدا به‌صورت کامل به صحبت‌های بیمار گوش کرد و بعدازآن متوجه شد که یک اهمال‌کاری جزئی از طرف پرستار صورت گرفته است. خب عده‌ای از پزشکان متأسفانه در این‌جور مواقع شروع به تذکر دادن و انتقاد در جمع و در حضور دیگر پرسنل و بیماران می‌نمایند که این کار شاید به‌صورت مقطعی باعث شود که آن اشتباه دیگر تکرار نشود ولی مسلماً در درازمدت چیزی به‌جز دلخوری و ناراحتی باقی نخواهد ماند. این استاد عزیز برخوردی بسیار حرفه‌ای داشت و می‌دانست که کوتاهی صورت گرفته است ولی به‌هیچ‌عنوان در حضور دیگران این موضوع را مطرح نکرد. پزشک با لحنی بسیار دوستانه به پرستار گفت:خانم … می‌دانم که الآن سرتان شلوغ است و  حجم کارهایی که در حال حاضر باید انجام دهید بسیار زیاد است ولی می‌توانم از شما خواهش کنم که پانسمان بیمار را مجدد بررسی کنید؟ خب زمانی که پرستار چنین لحن محترمانه‌ای را دید سریع به صحبت‌های خانم دکتر گوش کرد و خودش هم متوجه شده بود که یک اهمال‌کاری صورت گرفته است. با این رفتار نه‌تنها رابطه پزشک و پرستار مستحکم‌تر و قوی‌تر از قبل شد بلکه مطمئناً این پرستار عزیز از این به بعد دقت خودش را نیز بیشتر می‌کند هرچند بعداً توسط پزشک مربوطه به‌صورت خصوصی تذکر لازم داده شد. بنابراین در این شرایط پزشک با یک تیر دو نشان زد و تنها به حفظ و بهبود رابطه پزشک و پرستار کمک نمود بلکه از اهمال‌کاری‌هایی احتمالی بعدی نیز جلوگیری کرد.

سهم پرستار در رابطه پزشک و پرستار

در زمان استاجری زمانی که مشغول به گرفتن شرح‌حال از بیماران بودم پرستار بیمار وارد اتاق شد و مشغول به دادن دارو‌ها و انجام دادن order بیمار شد. خب من مقداری مکث کردم و شرح‌حال را متوقف کردم تا پرستار با دقت بیشتری به کار خودش بپردازد

در این زمان بیمار باحالت طنز و به‌صورت شوخی پرسید؟ خانم پرستار شما نمی‌دانید چرا سؤال‌های آقای دکتر تمام نمی‌شود؟

پرستار در جواب گفت:احتمالاً نیاز است که به سؤالات پیش‌تری پاسخ دهید و این اطلاعات برای ادامه روند درمان شما ضروری است. خب در این شرایط  بااینکه من قبل از گرفتن شرح‌حال اطلاعات لازم را به بیمار داده بودم ولی این گفته‌ی پرستار باعث شد بیمار حتی دقیق‌تر از قبل به سؤالات پاسخ دهد. در ضمن نحوه برخورد این پرستار عزیز باعث شد که از این به بعد احترام بسیار ویژه‌ای برای این پرستار قائل باشم و این برخورد را به‌تمامی دوستانم منتقل می‌کردم. پس همان‌طور که گفته شد در رابطه پزشک و پرستار اگر یکسری نکات ساده را رعایت کنیم اتفاقاتی رخ می‌دهد که شاید تا آخر دوران فعالیتمان در بیمارستان همیشه در ذهن باقی بماند.

چگونه رابطه پزشک و پرستار همیشه در حد عالی باقی بماند؟

یکی از مسائل مهم دیگر حفظ رابطه پزشک و پرستار در سطح ایدئال است. برخی موارد اتفاق می‌افتد که یک رابطه خوب بین پزشک و پرستار شکل می‌گیرد ولی این رابطه پایدار نمی‌ماند که علت آن می‌تواند موارد زیر باشد:

۱)عدم رعایت خط قرمزها

این‌که بتوانیم یک رابطه را در سطح تعادل به‌پیش ببریم خیلی اهمیت دارد به دلیل این‌که مواردی را دیده‌ام که به دلیل شوخی‌های نامرتبط و نامناسب با فضای کاری،از حرمت و احترامی که برای همدیگر قائل بودند کاسته شده است. دریکی از بخش‌های بیمارستان برخورد تعدادی پرستاران و تعدادی از رزیدنت‌ها واقعاً در شان و جایگاه یک پرستار و یا رزیدنت نبود و دلیل آن‌هم فقط به خاطر زیاده‌روی کردن در شوخی‌ها بوده‌ است. حتماً باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که همیشه یک حریم و یک سری خط قرمزهایی هم برای خودمان مشخص کنیم تا صحبت‌های انجام‌شده تماماً در شأن جایگاه ما به‌عنوان یکی از اعضای مجرب تیم درمانی باشد.

۲)خدشه‌دار شدن رابطه پزشک و پرستار در زمان عصبانیت عده‌ی بسیاری هستند که به این نتیجه می‌رسند که باید ارتباط همراه با تعامل با همکارانشان داشته باشند ولی این نکات را در زمان عصبانیت به‌کلی به فراموشی می‌سپارند. پس در زمان عصبانیت باید به رابطه پزشک و پرستار بیشتر دقت کنیم. یکی از روش‌های که کمک می‌کند تا در این شرایط تعامل بین این دو قشر عزیز پایدار بماند تغییر موقعیت است. خیلی خوب است اگر تلاش کنیم در این شرایط موقعیت خودمان را تغییر دهیم و حواس خود را پرت کنیم و به موضوع دیگری توجه کنیم. این وقفه باعث خواهد شد تا دوباره با آرامش بیشتری به این موضوع توجه کنیم و از بسیاری از اتفاقات ناگواری که ممکن است رخ دهد جلوگیری کرده‌ایم

 بهبود رابطه پزشک و پرستار چه نتایجی به دنبال دارد؟

تعدادی از نتایج این تعامل را در زیر مشاهده می‌کنید:

۱)افزایش رضایت بیماران

۲)افزایش آگاهی از مشکلات بیمار

مسلماً زمانی که تعامل مناسب وجود داشته باشد اطلاعات بیشتری در خصوص بیمار ردوبدل خواهد شد و این موضوع زمینه‌ساز ارتقای مراقبت از بیمار خواهد شد.

۳)کاهش طول زمان بستری شدن در بیمارستان

۴)کاهش خطاهای درمانی و به دنبال آن کاهش هزینه‌های درمان

۵)افزایش رضایت شغلی برای پرستاران و پزشکان

۶)کاهش استرس در محیط کار و به مهم‌ترین تأثیر این است که

هر دو قشر از فعالیت‌ها و کارهای قشر دیگر آگاه خواهد شد و مسلماً درک این شرایط به بهبود روابط بسیار کمک خواهد کرد.