قبل از اینکه به این سوال پاسخ دهیم که پزشک کیست باید بگوییم که در جامعه ما تقریبا همه افراد پزشک هستند و هر کدام هم تجویزات و نسخه‌های خاص خود را دارند. به عنوان مثال اگر در یک جمعی از دوستان و یا فامیل حاضر شوید و در خصوص سردرد خود مشورت بگیرید تقریبا تمامی افراد آن جمع یک نسخه برای شما خواهند پیچید. این درحالی است که اگر به پزشک مراجعه کرده باشید و پزشک نیز برای شما داروهای لازم را تجویز کرده باشد این افراد به هیچ عنوان تجویز پزشک را قبول نمی‌کنند و می‌گویند این نسخه کاربردی نیست(در مودبانه‌ترین حالت!) اگر دلیل این موضوع را از این افراد بپرسید به شما می‌گویند که ما تجربه داریم و بهتر از دکتر تشخیص می‌دهیم که کدام دارو برای تو موثرتر است. پس اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که پزشک کیست نمی‌توانیم به آمار پزشکان کشور اشاره کنیم بلکه تقریبا تمامی مردم پزشک هستند و در ضمن آن‌ها تنها در یک حیطه از پزشکی نیز نظر نمی‌دهند بلکه در تمامی موضوعات دارای سبک و عقیده‌ی خاص خود هستند و این طور به نظر می‌رسد که چندین تخصص و فوق تخصص دارند.

با وجود این همه پزشک واقعا پزشک کیست ؟

خب مسلما این قضیه موجب نارضایتی و حتی عصبانیت پزشکان خواهد شد که کاملا هم طبیعی است. به این دلیل که مطمئنا ما به عنوان یک پزشک حداقل هفت سال تنها دوره‌ی عمومی را سپری کرده‌ایم و با مطالعه این مطالب حجیم و سنگین مسلما حرفی برای گفتن داریم و از این‌که فرد دیگری که تخصص آکادمیک در این حیطه را ندارد و در هر موضوعی اظهار نظر می‌کند،ناراحت خواهیم گشت.

چگونه به صورت حرفه ای نشان دهیم که پزشک کیست ؟

متاسفانه در این خصوص اکثر پزشکان قادر به مدیریت این موضوع نیستند و به سرعت عکس‌العمل تندی را از خود نشان خواهند داد. به عنوان مثال تصور کنید که یک کودک به همراه مادر خود به مطب پزشک مراجعه کرده است و زمانی که پزشک در خصوص مشکل کودک سوال می‌پرسد مادر می‌گوید که: آقای دکتر پسر من از دو هفته پیش سرماخورده و مدام نیز سرفه ‌می‌کند و آبریزش هم دارد در ضمن گلودرد و خلط نیز دارد. من هم از همان موقع سیپروفلوکساسین به او دادم تا اینکه مقداری بهتر شد و من هم دارو را قطع کردم تا دوباره علائم وی شروع به ظاهر شدن کرد.

دکتر:چرا به او سیپروفلوکساسین دادید؟

مادر بیمار:به این دلیل که من زمانی که سرما می‌‌خورم و علائمی شبیه به این مورد را دارم از این دارو استفاده می‌کنم و خوب هم می‌شوم در ضمن بقیه اعضای خانواده هم به من توصیه کردند که این دارو را به او بدهم.

دکتر:افرادی که شما ذکر کردید پزشک هستند؟

مادر بیمار:خیر ولی مادر من در زمان بیمار شدن فرزندانش تمامی اقدامات لازم را جهت درمان آن‌ها خودش انجام می‌داد به همین خاطر نیز در این زمینه تجربه کافی را دارد و ما هم در صورت بیماری از ایشان مشورت می‌گیریم.

دکتر:پس با این توضیحات چرا الان درمطب من هستید لطف کنید و جهت ادامه درمان فرزندتان هم به ایشان مراجعه کنید!!

این مثالی بود که شاید برای تعداد بسیار زیادی از پزشکان در طول روز به وقوع بپیوندد ولی نکته‌ی مهم نجوی مدیریت چنین گفت‌وگو هایی است. همان طور که گفته شد ناراحتی و عصبانیت ناشی از دخالت یک فرد غیر متخصص در حرفه‌ی ما امری کاملا طبیعی است ولی باید ببینیم که یک پزشک حرفه‌ای در این شرایط چگونه برخورد می‌نماید. مطمئنا بروز عصبانیت در این‌گونه مواقع اصلا کار درستی نخواهد بود و تبدیل به یک نقطه ضعف اساسی پزشک در مقابل بیمار خواهد شد.

یک راه‌حل

در بسیاری از مواقع بیماران تمایل دارند که بیان کنند حرفه‌ی پزشکی خیلی هم تخصصی نیست و آن‌ها نیز می‌تواند در این خصوص نظر دهند و بگویند که پزشک کیست !! اگر بتوانیم این نیاز آن‌ها را برآورده نماییم قدم بزرگی در برقراری ارتباط با این دسته از بیماران برداشته‌ایم. به عنوان مثال کاری کنیم که بیمار احساس کند وی توانایی انجام یکسری از اقدامات پزشکی را دارد. مثلا در زمان صحبت با بیماری که در خصوص درمان و داروهای مورد نیاز اظهار نظر می‌کند بگوییم که:

شما تا دو هفته از این دارو استفاده نمایید و بعد از این مدت با توجه به این‌که اطلاعات نسبتا قابل قبولی نیز در مورد بیماری‌تان دارید می‌توانید در صورتی که به تشخصیص خودتان دچار علامت شدید از این دارو استفاده نمایید. خب شاید در تعداد قابل توجهی از نسخه‌هایی که ما می‌نویسیم انجام دادن چنین کاری امکان پذیر باشد ولی نحوه‌ی بیان کردن ماست که باعث می‌شود بیمار با این‌که تلاش دارد بگوید خودش بهتر می‌تواند بیماری خود را درمان نمایید،درمان داده شده توسط ما را به خوبی به پیش برود. حتما این نکته را در نظر داشته باشیم که هدف اصلی ما از برخورد با بیماران بهبودی و درمان بیماری آن‌هاست و در این خصوص می‌توانیم از خلاقیت‌های زیادی استفاده نماییم.

اما این‌کار چگونه ممکن است؟

پزشک زمانی که سطح علم و دانش خود و همچنین سایر مهارت‌های خود را افزایش دهد انجام دادن چنین کارهایی امکان‌پذیرتر خواهد شد. به این دلیل که پزشک به اندازه‌ی کافی بزرگ شده است و از عزت‌نفس بالایی برخورددار شده که می‌تواند با بیمار بدین‌گونه صحبت نماید. عزت نفس تعدادی از پزشکان انقدر بالاست که حتی ناراحتی اولیه ناشی از چنین صحبت‌هایی را ندارند که حتی بخواهند آن را بروز دهند. بنابراین مهم‌ترین نکته‌ای که باعث می‌شود در چنین مواقعی رفتار منطقی و عاقلانه‌ای داشته باشیم، داشتن عزت نفس بالاست.