سوء جذب در حالتی ایجاد میگردد که بدن توانایی جذب تعدادی از مواد غذایی مانند ویتامین B12  و یا املاح و … را نداشته باشد در این شرایط بر اساس نوع اختلال شاهد علائم مختلفی در بیماران خواهیم بود

علائم سوء جذب

علائم سوء جذب نیز به نوع این اختلال بستگی دارد به عنوان مثال در سوء جذب چربی  استئاتوره و مدفوع بد بو داریم اما در سوء جذب کربوهیدرات نفخ و اسهال سهم بیشتری در علائم بیمار دارند.

اسهال اسموتیک جیست؟

در صورتی که به دلیل استفاده از ملین ها و یا موادی با قند بالا اسهال ایجاد شود اغلب اسموتیک است زیرا منجر به دفع آب بدون دفع الکترولیت ها می شود

جهت محاسبه اسمولار گپ می توان از فرمول زیر استفاده نمود:

۲۹۰ منهای دو برابر مجموع سدیم و پتاسیم

برای سوء جذب علل متعددی را می‌توان در نظر گرفت و این علل را در گروه های زیر می توان دسته بندی نمود:

انواع سوء جذب

علل مربوط به دیواره:

این علل بیشتر به دلیل آنزیم‌های پانکراسی ایجاد می‌شوند به عنوان مثال موارد پانکراتیت یکی از علل ایجاد کننده سوء جذب می‌باشد. از دیگر علت‌ها می‌توان به سندرم زولینجر الیسون،کمبود فاکتور داخلی،آنمی پرنشیوز اشاره نمود

علل مربوط به مخاط:

از این علل می‌توان به سلیاک،کرون  و سندرم افزایش رشد باکتری‌ها اشاره نمود. همان‌گونه که از نام این گروه مشخص است.مخاطات زمینه ساز اختلالات سوء جذب می‌باشند.

سوء جذب چربی

سوء جذب چربی را میتوان با کمک استئاتوره و مدفوع بدبو در بیماران یافت.

تشخیص سوء جذب چربی

جهت تشخیص این اختلال می‌توان از تست کیفی رنگ‌ آمیزی سودان استفاده نمود که با سیاه شدن آن می‌توان به میزان چربی مدفوع پی‌برد. اما دقیق‌ترین روش برای ارزیابی چربی موجود در مدفوع اندازه گیری چربی مدفوع ۷۲ ساعته می‌باشد.البته این تست تا حد زیادی عملی نمی‌باشد و انجام دادن آن دشوار به نظر می‌رسد.

تست‌ های سوء جذب

تست دی گزیلوز

این تست به این منظور به کار می‌رود تا اختلال مخاطی بررسی گردد در واقع در تست گزیلوز ابتدا ۲۵ گرم گلوکز به بیمار می‌دهیم و در صورتی که پس از ۵ ساعت بیش‌تر از ۴/۵ گرم دی گزیلوز در ادرار باشد نشان دهنده منفی بودن تست(سالم بودن مخاط)می‌باشد.

به عنوان مثال در اختلالات صفراوی و یا مشکلات پانکراسی این تست منفی می‌باشد زیرا این اختلالات به مخاط ارتباطی ندارد.

اما در سلیاک این تست مثبت خواهد گشت.

تست شیلینگ

این تست به منظور ارزیابی کمبود b12  به کار می‌رود روش کار این تست به صورت زیر است:

ابتدا به بیمار b12  می‌دهیم در صورتی که میزان آن در ادرار طبیعی شد نشان دهنده این است که بیمار از عدم مصرف  b12  رنج می‌برده است و می‌توان با مصرف b12  از این اختلال جلوگیری نمود. در صورتی که با وجود تزریق B12  کماکان سطح ادراری پایین بود شروع دادن فاکتور داخلی نشان دار می‌نماییم در صورتی که سطح آن برطرف شد نشان از اختلال در فاکتور داخلی بوده است. در صورتی که با این وجود نیز سطح ادراری پایین بود آنتی‌بیوتیک را برای بیمار تجویز می‌نماییم تا در صورت وجود سندرم افزایش رشد باکتری این اختلال را برطرف نماییم. چنان‌چه پس از این مرحله نیز این اختلال وجود داشت شروع به تجویز آنزیم‌های پانکراسی می‌نماییم.

تست سودان

همان‌گونه که بیان شد تست سودان نیز در تشخیص میزان چربی مدفوع کاربرد دارد

درمان‌ سوء جذب

درمان اصلی این اختلال را زمانی می‌توان انجام داد که به تشخیص دقیق رسیده باشیم به عنوان مثال در صورتی که مکانسیم اختلال به دلیل مخاطات باشد درمان متفاوتی دارد نسبت به زمانی که علت آن مربوط به ترانس کوبالامین باشد. بنابراین برای درمان صحیح نیاز به اپروچ مناسب و تشخیص دقیق بیماری و علت آن می‌باشد.

سلیاک

در این اختلال نسبت به گلوتن حساسیت وجود دارد یک نکته مهم و اساسی در بیماران مبتلا به سلیاک،اطلاع داشتن از بیماری‌های همراه این اختلال است به عنوان مثال در سلیاک بیماری‌های اتوایمیون شایع‌تر می‌باشند مانند دیابت تیپ ۱ و یا بیماری‌های اتوایمیون تیروئید. بنابراین در صورت تشخیص سلیاک برای بیمار به فکر بیماری‌های همراه وی نیز باشیم در ضمن در این اختلال آنمی فقر آهن نیز در بیماران به وفور یافت می‌گردد.

تشخیص سلیاک

بهترین روش تشخیصی بیوپسی روده می‌باشد هر چند این روش در سلیاک تشخیصی نمی‌باشد. حهت تایید تشخیص می‌توان از رژیم بدون گلوتن برای بیمار استفاده نمود.

سندرم رشد بیش از حد باکتری‌ها(BOS)

به صورت کلی زمانی می‌توان این اختلال را مشاهده نمود که استاز و یا کاهش حرکت داشته باشیم به عنوان مثال در صورت ایجاد یک فیستول و یا یک دیورتیکول با توجه به تجمع مواد و استاز می‌توان انتظار BOS را نیز داشت. جهت تشخیص این سندرم می‌توان از روش کشت مایع اسپیره شده از ژژونوم بهره برد. البته این تست با توجه به دشواری انجام دادن آن،عملی نمی‌باشد و روش بهتری که توصیه می‌شود تست گزیلوز با کربن ۱۴  می‌باشد