در حالت طبیعی ادرار از آب و مواد محلول مانند سدیم و پتاسیم، اوره (حاصل از تجزیه پروتئین ها)، کراتینین(حاصل از تجزیه عضلات) و مقداری مواد زائد دفعی تشکیل شده است. اگر این مواد محلول بیشتر از مقدار طبیعی در ادرار باشند و یا مواد دیگری که نباید در ادرار باشند؛ یافت گردند، به معنای یه وضعیت یا بیماری خاص باشد.
در حالت طبیعی ادرار از آب و مواد محلول مانند سدیم و پتاسیم، اوره (حاصل از تجزیه پروتئین ها)، کراتینین(حاصل از تجزیه عضلات) و مقداری مواد زائد دفعی تشکیل شده است. اگر این مواد محلول بیشتر از مقدار طبیعی در ادرار باشند و یا مواد دیگری که نباید در ادرار باشند؛ یافت گردند، به معنای یه وضعیت یا بیماری خاص باشد.
هدف از جمع آوری نمونه ادرار ۲۴ ساعته اندازه گیری و ارزیابی میزان دفع مواد مختلف (مثل پروتئین ، کراتینین ، کلسیم، سدیم، پتاسیم، برخی هورمون ها، و …) در طی ۲۴ ساعت شبانه روز می باشد. این آزمایش برای بررسی سلامتی کلیه ها و به دنبال آن کمک در تشخیص مشکلات کلیوی می باشد.
دستور العمل:
- ابتدا در هنگام صبح پس از بیدار شدن؛ ادرار صبحگاهی خود را کامل تخلیه نمائید.
- سپس پس از آن در اولین نوبت تخلیه ادرار؛ با یک لیوان پلاستیکی تمیز مربوط به نمونه گیری؛ ادرار خود را جمع آوری کرده و در داخل ظرف ادرار ۲۴ ساعته تخلیه کنید. همچنین می توانید در لیوان های کاغذی و یا شیشه ای ادرار خود را تخلیه کنید و سپس به ظرف ادرار ۲۴ ساعته منتقل کنید.( اما از ظروف فلزی استفاده نکنید). در هر بار تخلیه ادرار این لیوان ها را با اب شستشو دهید و در صورت استفاده از لیوان های کاغذی؛ آنها را دور بریزید.
- ساعت اولین تخلیه ادرار را بر روی برچسب ظرف ادرار ۲۴ ساعته یادداشت فرمائید. سپس تا روز بعد در همین ساعت بایستی اینکار را انجام دهید و تا آخرین قطره ادرار را تخلیه کرده و وارد این ظرف نمائید. به طور مثال اگر اولین تخلیه ادرار ساعت ۷ صبح است بایستی تا ساعت ۷ صبح فردا آخرین تخلیه خود را جمع آوری کنید. توجه داشته باشید رعایت این زمان در درستی نتایج آزمایش شما بسیار تاثیر دارد.
- توجه نمائید که چه ادرار شما زیاد و چه خیلی کم باشد نباید از آن صرف نظر کنید و بایستی حتما آن را جمع آوری کنید.
- ممکن است با توجه نوع آزمایش، ظروف ادرار ۲۴ ساعته که توسط ازمایشگاه به شما داده می شود؛ دارای مواد نگهدارنده(مایع یا پودری) مانند اسید های قوی باشد. به همین خاطر از تماس دست یا اعضای بدن با این مواد جدا پرهیز نمائید. همچنین نبایستی مستقیما ادرار خود را در ظروف ادار ۲۴ ساعته به همین دلیلی که گفته شده است؛ وارد نمائید.
- در طول مدت جمع آوری ادرار سعی نمائید این ظرف را در محلی خنک و یا یخچال نگهداری کنید. همچنین پس از اتمام جمع آوری ادرار این ظرف را به آزمایشگاه تحویل دهید.
- در هنگام اجابت مزاج؛ بایستی هر مقدار ادرار که تخلیه می شود را جمع اوری نمائید. توجه داشته باشید که نمونه ادرار با مدفوع آلوده نگردد.
- از آلوده نمودن سطوح خارجی ظرف و یا شستن ظرف با آب جدا خودداری فرمائید.
- اگر به جز ظرف ادرار ۲۴ ساعتی که ادرار را در آن جمع آوری می کنید؛ ظرف ادرار ۲۴ ساعته دیگری هم برای بررسی مواد دیگر داشته باشید، شما بایستی پس از آخرین تخلیه ظرف قبلی؛ نوبت بعدی ادرار خود را در ظرف دوم تخلیه نمائید و ساعت شروع را ثبت نمائید و دقیقا تا همین ساعت در روز بعد ادرار را جمع آوری نمائید.چنانچه بلافاصله نخواهید جمع آوری ادرار ظرف دوم را شروع نمائید؛ بایستی هر وقت که می خواهید این کار را شروع کنید ابتدا اقدام به دور ریختن ادرار خود در توالت کرده و مثانه را کاملا تخلیه نمائید و سپس پس از آن ادرار را در دفعه های بعدی در ظرف جمع اوری کنید.
- اگر شما ۱ ساعت قبل از آخرین نوبت جمع آوری ادرار، مجبور به تخلیه ادرار در توالت شدید؛ بایستی پس از آن ۱ لیوان پُر از آب میل نمائید تا در موقع آخرین نوبت بتوانید ادرار را جمع آوری کنید. همچنین اگر شما تا ۲۰ دقیقه مانده به پایان جمع آوری ادرار؛ اگر بنا به شرایطی بخواهید اقدام به تخلیه ادرار در توالت نمائید؛ بهتر است این دقایق را صبر کرده تا زمان آزمایش شما به درستی رعایت گردد.
- برخی از مواردی که باعث تداخل در درستی و صحت ازمایش ادرار ۲۴ ساعته می شوند:
+ فراموشی برخی از نوبت های جمع آوری ادرار
+ جمع آوری ادرار بیش از مدت زمان ۲۴ ساعت و به دنبال آن ادرار بیشتر
+ بیرون ریخته شدن مقداری از ادرار ظرف ادرار ۲۴ ساعته
+ عدم نگهداری ظرف مربوطه در محل خنک در هنگام جمع آوری ادرار در طول ۲۴ ساعت
+ استرس های روانی زیاد
+ ورزش های سنگین
+ مصرف بعضی از خوراکی ها مانند: قهوه، چای، کاکائو، موز، میوه های مرکبات و وانیل.
شرایط مداخله کننده دیگر هم ممکن است با توجه به شرایط خاص بیمار وجود داشته باشد. بهتر است اگه سوالی در این رابطه دارید؛ با پزشک معالج خود مشورت نمائید.
دستورالعمل های اختصاصی
چنانچه آزمایش ادرار ۲۴ ساعته شما مربوط به این مواد باشد؛ باید موارد زیر را رعایت فرمائید:
۱- کلسیم، مس، فلزات سنگین(جیوه، سرب، آرسنیک): اگر برای سی تی اسکن بایستی از مواد حاجب استفاده کنید و یا MRI ؛ جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته را قبل از آن به پایان برسانید و یا ۹۶ ساعت و یا بیشتر پس از انجام آنها؛ اقدام به جمع آوری ادرار نمائید. چنانچه در مورد استفاده از ماده حاجب برای سی تی اسکن شما شک دارید؛ باید با مرکز انجام سی تی اسکن تماس بگیرید.
- همچنین در مورد بررسی فلزات سنگین در ادرار ۲۴ ساعته بایستی از خوردن خرچنگ، میگو و صدف در مدت زمان جمع آوری ادرار؛ پرهیز نمود.
– در مورد کلسیم همچنین باید از مصرف داروهای مُسهِل (مُلَیِن) در مدت زمان جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته نیز خودداری کرد.
۲- ۵-HIAA: برای این مورد؛ بایستی ۴۸ ساعت قبل از جمع آوری ادرار و همچنین در طول مدت زمان ۲۴ ساعت جمع آوری ادرار از خوردن خوراکی های زیر اجتناب کنید:
- آووکادو
- موز
- طالبی
- خرما
- بادمجان
- گریپ فروت
- کیوی
- خربره
- آناناس
- بارهنگ
- آلو
- گردو
- گوجه فرنگی
- غذاهایی که داری گوجه فرنگی هستند
- و هر چیزی که حاوی L-dopa، استامینوفن، سالیسیلات باشد و یا شربت سرفه حاوی guaifenesin.
۳- اگزالات: نباید در طول مدت زمان ۲۴ ساعته جمع آوری ادرار؛ بیش از ۲ گرم ویتامین C(سی) مصرف شود.