متخصص ارتوپدی

متخصص ارتوپدی (به انگلیسی: Orthopedic surgery) یا استخوان‌پزشکی یا ارتاپزشکی به شاخه‌ای از علم پزشکی گفته می‌شود که شامل درمان بیماری‌ها و اصلاح ناهنجاری‌های مربوط به استخوان‌ها و مفاصل  است. متخصص ارتوپدی شاخه ای از علوم جراحی است که در حیطه سیستم حرکتی بدن فعالیت می­کند. اجزای سیستم حرکتی، استخوان ها، مفاصل، عضلات و دیگر بافت هایی هستند که در اندام های حرکتی وجود دارند. متخصص ارتوپدی که به آن متخصص استخوان و مفاصل یا جراح استخوان و مفاصل یا ارتوپد هم میگویند سعی میکند تا مشکلات سیستم حرکتی بدن را با استفاده از روش های جراحی و غیر جراحی درمان کند.

افرادی که مدرک دکترای پزشکی دارند با طی یک دوره تخصصی چهار ساله در دانشکده های پزشکی می توانند مدرک متخصص ارتوپدی را دریافت کنند. پس از طی این دوره چهار ساله از فرد رزیدنت امتحانی به نام بورد تخصصی ارتوپدی Orthopedic board گرفته می‌شود و کسانی که در این امتحان قبول می‌شوند صاحب بورد تخصصی می­شوند.

فلوشیپ ها

متخصص ارتوپدی مانند متخصصین سایر علوم پزشکی می تواند با گذارندن دوره های تخصصی در دانشکده های پزشکی معتبر که به این دوره ها Fellowship گفته می شود، مهارت‌های عملی و دانش تخصصی خود را در درمان بیماری‌های یک زیر گروه تخصصی خاص افزایش دهند و بر روی یک بخش خاص متمرکز شوند.

این زیرگروه­ها ها عبارتند از:

جراحی دست، جراحی شانه و آرنج، جراحی ستون مهره، جراحی لگن و مفصل ران، جراحی زانو، جراحی پا، جراحی تومورهای استخوانی و نسج نرم، جراحی ارتوپدی کودکان، حراجی تومورهای سیستم حرکتی، جراحی تروما و آسیب‌های اسکلتی، جراحی آسیب‌های ورزشی

وظایف متخصص ارتوپدی

درمان بیماری های اسکلتی به دو دسته کلی درمان جراحی و درمان غیر جراحی تقسیم می­شود. متخصص ارتوپدی می آموزد کدام بیمار نیاز به درمان جراحی و کدام نیاز به درمان غیر جراحی دارد.  افرادی که دچار درد یا ناتوانی در سیستم حرکتی مانند کمر، زانو مچ دست و پا، زانو یا آرنج هستند به متخصص ارتوپدی مراجعه می­نمایند. ابتدا متخصص ارتوپدی اطلاعات دریافت می­کند و معاینات دقیق نوع درمان را مشخص می نماید و اگر نیاز بود در فرایند درمان از متخصصین دیگر رشته های پزشکی نیز کمک می گیرد.

ناتوانی ها و مشکلاتی که نیازمند مراجعه به متخصص ارتوپدی هستند:

• آسیب های استخوان ها و مفاصل بدنبال ضربات مثل شکستگی، دررفتگی، کشیدگی و رگ به رگ شدن، پاره شدن تاندون ها و رباط ها و …
• آسیب‌های ورزشی
• خراب شدن مفاصل بدن مثل آرتروز و ساییدگی مفصل
• عفونت اندام‌ها
• تومورهای استخوان و بافت‌های نرم اندام
• بیماری‌های مادرزادی اندام‌ها
• اعمال جراحی ارتوپدی

برخی از درمان‌هایی که متخصص ارتوپدی انجام می­دهد:

• جا اندازی شکستگی‌ها بصورت بسته با کمک عمل جراحی
• اعمال جراحی تعویض مفصل
• آرتروسکوپی مفاصل
• استئوتومی استخوان‌ها و تصحیح تغییر شکل آنها
• پیوند استخوان
• ترمیم عصب
• ترمیم یا جابجا کردن تاندون ها

افزایش سطح دانش در هر زمینه ای منجر به تخصصی شدن حوزه های مربوط به آن می­شود به همین دلیل افرادی که به عنوان اعضای تیم درمان به بهبود کارکرد سیستم اسکلتی کمک می نمایند نیز بیشتر شده اند و این حق بیماران است که وظایف هر یک از اعضای تیم درمان را بدانند تا بتواند از هریک متناسب با توانایی انتظار داشته باشد. متخصص ارتوپدی وظیفه دارد بنا بر اطلاعات خود در صورت لزوم و با توجه به شرایط بیمار از افراد ذیل درخواست کمک نماید. اعضای تیم درمان عبارتند از:

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی: متخصص این رشته در حوزه تشخیص اختلال در عصب و یا عضله با تیم درمان همکاری می­کند.

متخصص درد: زمانی که دردهای شدید با روش های معمول قابل کنترل نباشد از روشهای اختصاصی در جهت کنترل درد کمک می­گیرند.

فیزیوتراپیست : در بخش بازتوانی بعد از اعمال جراحی و شروع تمرینات ورزشی و همچنین گاهی اوقات در کاهش درد به یاری تیم درمان می­آیند.

کاردرمانگر: این افراد در بازآموزی عصبی – عضلانی، ارزیابی و ارائه تمرینات درمانی و آموزش بیمار برای انجام فعالیت های کاری به تیم درمان کمک می­کنند.

ارتوپد فنی : این افراد با طراحی و ساخت انواع آتل برحسب مورد و با نظر پزشک معالج به تیم درمان کمک می­کنند.

زمان مراجعه به متخصص ارتوپدی

زمانی که برای سیستم حرکتی بدن مشکلاتی ایجاد شود لازم است به متخصص ارتوپدی مراجعه شود. هنگامی که افراد دچار درد یا ناتوانی در سیستم حرکتی مانند کمر، زانو مچ دست و پا، زانو یا آرنج هستند باید به متخصص ارتوپدی مراجعه ­نمایند. یکی از این مشکلات رایج آرتروز زانو است که اغلب به علت افزایش وزن به وجود می آید عامل افزایش سن وپیری می تواند باعث فرسایش مفاصل زانو شده و موجب ایجاد آرتروز زانو  شود. از دیگر انواع آرتروزها، آرتروز مفاصلی هیپ و لگن و شانه وجود دارد. عواملی غیر از سن و وزن در ایجاد آرتروز موثر می باشند از جمله انجام فعالیت های سنگین، ژنتیک، سابقه آرتروز در خانواده و اقوام، رژیم غذایی نامناسب، عدم فعالیت.

نکاتی برای یافتن بهترین متخصص ارتوپدی

در زندگی امروز و با بالارفتن نیاز انسان به تحرک بیشتر و به همین نسبت با بیشتر شدن احتمال فرسایش و آسیب دیدن اعضا، دانش انسان در این زمینه نیز بالا رفته است. در حال حاضر در کشور ما عنوان بیماری های ارتوپدی به طور خاص وجود ندارد. اما مشکلاتی که مربوط به شاخه ارتوپدی می شود وجود دارد. این مشکلات معمولا ژنتیکی نبوده و در اثر عوامل خارجی و در طی زمان به وجود می آیند. داشتن سبک زندگی و فعالیت های سنگین، افزایش وزن، رژیم غذایی در ایجاد مشکلات ارتوپدی نقش دارند. یافتن متخصص ارتوپدی خوب نیز مانند سایر متخصصان از اهمیت بالایی برخوردار است. متخصص ارتوپدی را انتخاب نمایید که دارای تجربه کافی باشد و دوره ­­های لازم را دیده باشد. یکی از راه­های یافتن متخصص ارتوپدی کمک خواستن از پزشک عمومی خودتان است. راه دیگر برای شناخت یک متخصص ارتوپدی دانستن میزان فعالیت و تجربه­ های درمانی ایشان است. می­توانید از دیگران بپرسید، در سایت­های مرتبط با حوزه سلامت نظیر “هنر درمان” جستجو نمایید، در مورد گواهی‌نامه‌ی متخصص ارتوپدی تحقیق کنید، تجربه متخصص ارتوپدی را بررسی کنید، در مورد کیفیت کلینیک یا مطب تحقیق کنید، شیوه برقراری ارتباط را ارزیابی کنید، میزان رضایت بیماران قبلی را بسنجید.